"ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΣΜΟΣ" ΤΟΥ 2016 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΚΑ

Ο διακεκριμένος Έλληνας σκιτσογράφος Αρκάς "αποχαιρετά" με ένα εκπληκτικό  σκίτσο  το 2016. Απολαύστε το.

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ 2016

Παραθέτω ένα ποίημα της αείμνηστης βραβευμένης ποιήτριας Νίκης Μαραγκού, που έφυγε πρόωρα και άδικα από την ζωή σε ένα δυστύχημα στην Αίγυπτο. Το έλαβα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο από την αδελφή της Άννα, την οποία ευχαριστώ.

Αύριο

θα ανατείλει ο ήλιος στην ώρα του

γιατί ο κόσμος τούτος

έχει κανόνες απαράβατους

και περιγράμματα αμετακίνητα

που δεν είμαι σε θέση  να κατανοήσω.

Κρατώ λοιπόν την ψευδαίσθηση 

της ελευθερίας

και ευφραίνομαι

στη θέα των καραβιών με φώτα

στην παραλία της Λεμεσού,

διαβάζοντας για την Άννα Λουζινιάν

που κυκλοφορούσε με τον παπαγάλο της

ενώ στο γάμο της ένας γιγάντιος αετός περπατούσε μέσα

στο πλήθος κινώντας μηχανικά τις φτερούγες του.

 

Στο 'πα και στο ξαναλέω (Άγ. Θεόδωροι Βλάγκας, 18/12/2016)

Κάλαντα Χριστουγέννων Πελοποννήσου (Άγ. Θεόδωροι Βλάγκας, 18/12/2016)

Κάλαντα Χριστουγέννων Πόλη

Παρακολουθώντας...τον Στρατή Τσίρκα

Στοιχεία από τον απόρρητο φάκελο κοινωνικών φρονημάτων του συγγραφέα της τριλογίας «Ακυβέρνητες Πολιτείες», Στρατή Τσίρκα, που διασώθηκε από την καταστροφή τους τον Αύγουστο 1989, φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας η Νατάσσα Δομνάκη και το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Πληροφορία
Αυτήν την στιγμήν (ώρα 10) μοί παρεσχέθη η κάτωθι πληροφορία:
Την 6/9/ 54 αφίχθη ενταύθα με Αιγυπτιακόν διαβατήριον ο Αιγύπτιος Χατζηανδρέας Ιωάννης. Εις το Αεροδρόμιον εδήλωσεν ότι θα καταλύση εις το ξενοδοχείον Αthenee Palace επί της οδού Κολοκοτρώνη αριθμ.1 Είναι υπάλληλος της Εταιρείας Δερμάτων Χαλκούση εδρεούσης εν Αλεξανδρεία και συγγραφεύς.Εις το ανωτέρω ξενοδοχείον δεν κατέλυσεν αλλά διέμεινεν επ΄ ολίγας ημέρας εις το σπίτι του κομμουνιστού συγγραφέως Καζαντζάκη εν Αιγίνη και έπειτα εις το σπίτι της κυρίας Καράλη, ηθοποιού εν Μαγκουφάνα. [...] Χθες εδήλωσεν εις γνωστόν του πρόσωπον ότι θα εγκαθίστατο εις το ξενοδοχείον Αthenee Palace. Ούτος έχει συγγράψει το βιβλίο «Ύπνος του θεριστή» καθαρώς κομμουνιστικόν του οποίου δέκα (10) αντίτυπα ευρίσκονται εις την βιτρίναν του Βιβλιοπωλείου Παπαδημητρίου επί της οδού Λυκούργου αρ.10.
Χρησιμοποιεί το ψευδώνυμον «Τσίρκας Στρατής».
Χαρακτηριστικά: Ηλικίας περίπου 40 ετών, υψηλός (1.80 μ), μελαχρινός, γκρίζα μαλλιά, ευθυτενής.
Παρ΄ ημίν δεν έχει φάκελλον ουδέ φέρεται ως διαμένων εις ξενοδοχείον Athenee Palace
20/9/54 Β.Λάμπρου υπ.Α΄
Κάθε φορά που ο Στρατής Τσίρκας έμπαινε στην Ελλάδα από την Αίγυπτο η Γενική Ασφάλεια σήμαινε συναγερμό.
Ο μηχανισμός του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, ειδοποιούμενος από το Κέντρο Αλλοδαπών έστελνε σήμα παρακολούθησης σε όλα τα αστυνομικά τμήματα της περιοχής όπου διέμενε κάθε φορά ο «Hatziandreas Ιωάννης ή Tsirkas του Κων/νου καθόσον πρόκειται περί σοβαρού κομμουνιστού».
Αυξημένο το ενδιαφέρον της υπηρεσίας πληροφοριών αφού ο συγγραφέας όχι μόνο «φέρεται ως ηγετικόν στέλεχος της κομμουνιστικής οργανώσεως Αλεξανδρείας» αλλά και επειδή, όπως ευπειθώς αναφέρει ο Γενικός Πρόξενος Αλεξανδρείας, «δια της παρακολουθήσεως αυτού εν Ελλάδι ενδεχομένως αντληθή πληροφορίαι επί της συνεργασίας των εν Αιγύπτω μετά των εν Ελλάδι κομμουνιστών». Η παρακολούθηση από τα κέντρα της Ασφάλειας συνεχίζεται και μετά το 1963 αφότου η οικογένεια Τσίρκα εγκαθίσταται στην Αθήνα.
Ο Στρατής Τσίρκας γεννήθηκε το 1911 στο Κάιρο, πρώτο παιδί της οικογένειας του Κωστή Χατζηανδρέα, ο οποίος είχε καταφύγει στην Αίγυπτο για να μην υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στον τουρκικό στρατό και της Περσεφόνης Σταμαράτη, από τη Χίο. Αποφοίτησε από το εμπορικό τμήμα της Αμπετείου Σχολής του Καΐρου. Από το 1939 εργάστηκε ως διευθυντής στο Βυρσοδεψείο του Μικέ Χαλκούση, στην Αλεξάνδρεια, έως την εθνικοποίηση του εργοστασίου το καλοκαίρι του 1963. Το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Στρατής Τσίρκας, το υιοθέτησε οριστικά με την πρώτη του ποιητική συλλογή «Φελλάχοι», που κυκλοφόρησε στην Αλεξάνδρεια το 1937.
Ο κομμουνιστής διανοούμενος με την κριτική σκέψη, την ευρωπαϊκή παιδεία και τη μοντερνιστική γραφή, ο Στρατής Τσίρκας της τριλογίας «Ακυβέρνητες πολιτείες» και της λογοτεχνικής δικαίωσης του ελληνικού κινήματος της Μέσης Ανατολής το 1944, της προσφυγικής διασποράς και του αντιφασιστικού αγώνα, ο συγγραφέας των δύο πόλεων Αλεξάνδρειας -Αθήνας, ο ερωτικός συγγραφέας, διέτρεξε τον 20ο αιώνα αλληλέγγυος στα εργατικά στρώματα και ενεργός στον αντιαποικιακό αγώνα, ενάντιος στις φυλετικές διακρίσεις και την καταπίεση.
«Φτάσαμε στην Παλαιστίνη, για να σας πω, χωρίς χαρτιά, τίποτα. Εγώ, η μόνη μου ταυτότητα που είχα ήτανε ένα διαρκές του τραμ! Μια φωτογραφία μικρή επάνω, τίποτα άλλο. Με αυτό το χαρτί μπήκα, πέρασα τα σύνορα. Και οι υπόλοιποι από μας το ίδιο», έχει πει ο Τσίρκας για το πώς κατέφυγε από την Αλεξάνδρεια στην Παλαιστίνη «παρά να πέσουμε στα χέρια των χιτλερικών», μαζί με τη σύζυγό του και άλλα ζευγάρια τον Ιούνιο του 1942, όταν τα στρατεύματα του Ρόμελ πλησίαζαν την Αλεξάνδρεια. «Εκεί λοιπόν στην Παλαιστίνη, δεν μπορούσαμε να εμφανισθούμε σε κανένα ξενοδοχείο επίσημο, από αυτά που ζητάνε διαβατήρια και τέτοια πράγματα. Προσπαθήσαμε να βολευτούμε. Βρέθηκε λοιπόν μια πανσιόν. Κάναμε επαφή με αριστερούς Εβραίους οι οποίοι μας εδρομολόγησαν αμέσως. Μας στείλανε σε μια πανσιόν, όπου η κυρία που την διηύθυνε ήτανε τόσο αριστοκράτισσα, που νόμιζε ότι ήταν ντροπή να ζητάς ταυτότητα. Έπρεπε να πιστεύεις τον άνθρωπο. Όταν σου λέει ότι λέγομαι Γιάννης, αυτός είναι, Γιάννης είναι. Δεν ζητούσε χαρτιά. Εκεί βρέθηκα εγώ».



                          

Για τον κομμουνιστή Στρατή Τσίρκα, υπεύθυνο στην Αλεξάνδρεια της οργάνωσης «Ελληνικός Απελευθερωτικός Σύνδεσμος» (ΕΑΣ) στο πρότυπο του ΕΑΜ, τον ενεργό σε αντιφασιστικές οργανώσεις ήδη από την δεκαετία του 30, τον συγγραφέα του « Όρκου» των ποιητών στον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στο Παρίσι το 1937, η παρακολούθηση του από τις αρχές είναι μια διαρκής πραγματικότητα.
« ... δια την έκπτωσιν της Ελληνικής του Ιθαγενείας»
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΚΕΝ.ΑΛΛΟΔ.
ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ
ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ ΕΠΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ
Εν Αθήναις τη 19η Σ/βρίου 1950
Τας Δ)σεις Χωροφυλακής Αθηνών, Πειραιαώς, Κηφισσίας, Βοιωτίας, Λαμίας, Αμφίσσης, Ευβοίας, Ευρυτανίας και Κυκλάδων -ΤΣΙΡΚΑΣ Στρατής
Έχομεν την τιμήν, να γνωρίσωμεν υμίν ότι, ο εν τη περιλήψει διαλαμβανόμενος, διαμένων εις Αλεξάνδρειαν δρα εις βάρος των εθνικών ημών συμφερόντων.
Προκειμένου να ενεργήσωμεν αρμοδίως δια την έκπτωσιν της Ελληνικής του Ιθαγενείας, παρακαλούμεν όπως μας γνωρίσητε αν κατάγεται εκ της περιφερείας σας και εν καταφατική περιπτώσει, πότε ανεχώρησεν δια το εξωτερικόν και πάσαν ετέραν, περί της εν γένει δράσεως πολιτείας και διαγωγής του πληροφορίαν.
 Επίσης παρακαλούμεν όπως μας αποστείλητε πιστοποιητικόν του οικείου Δήμου ή Κοινότητος, εις όν ν΄αναγράφηται ο αυξ.αριθμός, το έτος γεννήσεως και η Νομική διάταξις εγγραφής του.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Η αφαίρεση της ελληνικής ιθαγένειας του Στρατή Τσίρκα δεν πραγματοποιήθηκε, όμως το ενδεχόμενο απαγόρευσης εισόδου του στην Ελλάδα παρέμεινε ανοιχτό. Στα γραφειοκρατικά έγγραφα του φακέλου που φέρνει σήμερα στο φως το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το Κέντρο Αλλοδαπών εισηγείται στην Κρατική Ασφάλεια με ημερομηνία 6/5/1957 ότι «η ημετέρα υπηρεσία έχοντας υπόψει την όλην δράσιν τού περί ού πρόκειται, έχει την γνώμην ότι δεν ενδείκνυται η είσοδος και παραμονή εν Ελλάδι».
Η εισήγηση δεν έγινε δεκτή γιατί δεν κρίθηκε σκόπιμη η απαγόρευση. Είναι η χρονιά που ο Στρατής Τσίρκας συμμετέχει τον Απρίλιο στο Συνέδριο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών της Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου, με θέμα ανακοίνωσης «Κ. Π. Καβάφη: "Περιμένοντας τους βαρβάρους". Πηγές του ποιήματος και περιστάσεις της σύνθεσής του». Τον ίδιο μήνα του 1957 κυκλοφορεί στην Αθήνα ο «Νουρεντίν Μπόμπα» από τις εκδόσεις Κέδρος, ο οποίος θα εκδίδει στο εξής όλα τα βιβλία του, εκτός από ορισμένες μεταφράσεις.
------------------------------------
Ο Θεόδωρος Ρακιντζής επισημοποιεί τις πληροφορίες του υφισταμένου του, Βασίλειου Λάμπρου
------------------------------------
Ο διοικητής της Γενικής Ασφάλειας μετά την αναχώρηση του Τσίρκα από την Αθήνα συνοψίζει σε έγγραφο τις χειρόγραφες πληροφορίες του Λάμπρου και προσθέτει, πιθανώς από άλλο αντίστοιχο σημείωμα, και την γνώμη του για τον ποιητή Νίκο Καββαδία. Τον Ιανουάριο του 1954 έχει εκδοθεί στην Αλεξάνδρεια το διήγημα του Στρατή Τσίρκα «Ο ύπνος του θεριστή». Ο Λάμπρου έχει αναφέρει στο δελτίο παρακολούθησης προς τους ανωτέρους του ότι αντίτυπα του βιβλίου υπάρχουν στην βιτρίνα αθηναϊκού βιβλιοπωλείου.
ΥΠΟΔ)ΝΣΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Εν Αθήναις τη 7-12-1954
Προς Το Υφυπουργειον Εσωτερικών
Γ.Δ.Α.Π.- Υπηρ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ
«Περί του Αιγυπτίου υπηκόου ΧΑΤΖΗΑΝΔΡΕΟΥ Ιωάννου του Κων/νου και της Περσεφόνης, γεν. το έτος 1911 εν Αλεξανδρεία, υπαλλήλου Εταιρείας Δερμάτων ΧΑΛΚΟΥΣΗ εδρευούσης εν Αλεξανδρεία και συγγραφέως.
Λαμβάνομεν την τιμήν ν΄ αναφέρωμεν ότι ο εν τη περιλήψει αφίχθη ενταύθα αεροπορικώς την 6-9-54 μετά της συζύγου του και την 21-10-54 ανεχώρησεν δι ΄ Αίγυπτον.
Περί τούτου μας παρεσχέθησαν αι κάτωθι πληροφορίαι:
Ούτος εμφορείται υπό κομ/κών φρονημάτων και τυγχάνει συγγραφεύς του βιβλίου «Υπνος του θεριστή» καθαρώς κομμουνιστικόν.
Χρησιμοποιεί το ψευδώνυμον "Τσίρκας Στρατής".
Κατά τας αυτάς πληροφορίας εις τας συζητήσεις του ανέφερεν μεταξύ των άλλων ότι ο ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ δεν εξετελέσθη αλλά ζη και τυγχάνει χαφιές της Ασφαλείας.
Επίσης καθ΄εκάστην ήτο ενημερωμένος επί των ανακοινώσεων του Ρ/Σ των Κ/Σ.
Την 12-10- 54 επεσκέφθησαν την οικογένειαν ΚΑΒΒΑΔΙΑ Νικολάου, εμφορουμένου υπό κομ/κών φρονημάτων.
Παρακαλούμεν ευαρεστούμενοι ενεργήσητε μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών και γνωσθώσιν ημίν παρά της εν Αιγύπτω Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας τα φρονήματά του και εν γένει το ποιόν του, προς ενημέρωσιν μας.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ
Θ. ΡΑΚΙΝΤΖΗΣ
Είναι ενδεικτική η εμμονή τόσο του Ρακιντζή όσο και του Λάμπρου στα προβλήματα της Αριστεράς από την εκτέλεση του Ν. Πλουμπίδη και την αμφισβήτηση της από το ΚΚΕ.
Η Ασφάλεια συνεχίζει ακάθεκτη την «δέουσαν παρακολούθησιν» του Στρατή Τσίρκα. Τον Ιανουάριο του 1961 κυκλοφορεί η Λέσχη, ανοίγοντας την τριλογία «Ακυβέρνητες πολιτείες». Η έκδοση της προκάλεσε συζητήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στον λογοτεχνικό τομέα της διαφώτισης του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι, οι οποίες τον Ιούλιο του ίδιου έτους οδήγησαν στην διαγραφή του από την οργάνωση του ΚΚΕ της Αλεξάνδρειας (την Πρωτοποριακή Οργάνωση Ελλήνων Αιγύπτου) επειδή αρνείται να αποκηρύξει τη Λέσχη.
------------------------------------
Η καθημερινότητα της παρακολούθησης
------------------------------------
Το καλοκαίρι του 1963 το βυρσοδεψείο του Χαλκούση όπου εργάζεται ο Τσίρκας, εθνικοποιείται και η οικογένεια μετακομίζει στην Αθήνα. Ήδη ο πρόξενος της Αλεξάνδρειας έχει σπεύσει να ενημερώσει την ελληνική διεύθυνση Αλλοδαπών και την Γενική Ασφάλεια ότι του θεώρησε το διαβατήριο για Ελλάδα (17/7/1963). Η Ασφάλεια γίνεται σκιά του, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό της εγκατάστασης του στην Αθήνα, την «πιο ανοιχτή πόλη του κόσμου» όπως γράφει ο Τσίρκας στην Χαμένη Άνοιξη. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα από τα έγγραφα που φέρνει στο φως το ΑΠΕ-ΜΠΕ, είναι το δελτίο παρακολούθησης στις 7/12/1963, με κυβέρνηση Ένωσης Κέντρου.
ΑΝΤΙΤΥΠΑ (4)
ΔΕΛΤΙΟΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΩΣ ΧΑΤΖΗΑΝΔΡΕΟΥ Ιωάννου ή ΤΣΙΡΚΑ Στρατή, Έλληνος εξ Αιγύπτου, κατοίκου Σολωμού, αριθ.10 Ν.Σμύρνη
ΣΑΒΒΑΤΟΝ 7-12-63 Τας πρωϊνάς ώρας, ουδόλως εθεάθη.
Την 18.05' ώραν, εξήλθε της οικίας του και επιβιβασθείς λεωφορείου αυτ/ του γραμμής Ν.Σμύρνης, κατήλθεν εις την αφετηρίαν.Εν συνεχεία πεζή μετέβη εις το επί της οδού Πανεπιστημίου αριθ.44 (εντός της στοάς) Βιβλιοπωλείον "ΚΕΔΡΟΣ". Την 18.45΄ ώραν, ανεχώρησεν εκείθεν και πεζή διά της οδού Ιπποκράτους -Πανεπιστημίου, περιεργαζόμενος τάς προθήκας των καταστημάτων, επέστρεψεν εις το ανωτέρω βιβλιοπωλείον. Την 19.40΄ ώραν, εξήλθε τούτου και επιβιβασθείς διερχομένου εκείθεν υπ' αριθμ. 4675 αυτ/του ταξί, ανεχώρησεν. Εν συνεχεία μετέβη εις την επί της οδού Σίνα αριθμ.31 Γαλλικήν Ακαδημίαν, ένθα παρηκολούθησεν προβαλλομένην κινηματογραφικήν ταινίαν εις τινα αίθουσαν ταύτης.Την 21.10΄ώραν, εξήλθεν και πεζή μετέβη εις την αφετηρίαν των λεωφορείων γραμμής Ν.Σμύρνης, όπου επιβιβασθείς λεωφορείου αυτ/του, ανεχώρησεν και μετέβη εις την οικίαν του.Έκτοτε ουδέν.-
Ελάχιστα είναι τα έγγραφα που έχουν διασωθεί στον φάκελο του Στρατή Τσίρκα, σχετικά με την δράση του στην ΕΔΑ ή στο Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ). Συμπεριλαμβάνεται ο ονομαστικός κατάλογος των συγγραφέων των Δεκαοχτώ Κειμένων (29/7/1970 ) στα οποία ο Τσίρκας συμμετέχει με κείμενο του και είναι από τους πρωτεργάτες της έκδοσης, μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας της χούντας. Οι συγγραφείς με τα Κείμενα έσπασαν τη «σιωπή» τους που διήρκησε τρία χρόνια - αρνούμενοι να δημοσιεύσουν πρωτότυπα κείμενα τους-, αντιδρώντας στην προληπτική λογοκρισία που επέβαλε η χούντα τα πρώτα της χρόνια.
ΣΗΜΑ : ΑΠΟ : ΥΔΤ/ΓΔΕΑ-Α/Ι/3 ΠΡΟΣ: Υ.Γ.Α. ΑΘΗΝΩΝ
8-1-1972
Την Δευτέραν 10.1.72 και ώραν 18.00΄ εις το επί της οδού Βουκουρεστίου 40 βιβλιοπωλείον "Καρτιέ Λατέν" θα διεξαχθή ελευθέρα συζήτησις με τους λογοτέχνας Αθανάσιον ΒΑΛΤΙΝΟΝ και Στρατήν ΤΣΙΡΚΑ. Παρακολουθήσατε ταύτην και αναφέρατε διαπιστώσεις σας.
ΕΝΤΟΛΗ ΓΕΝ.Δ/ΝΤΟΥ
Η Ασφάλεια, αποδελτιώνει μεθοδικά τον Τύπο, ελληνικό και ξένο, όπου αναφέρεται και η είδηση της γαλλικής βράβευσης των Ακυβέρνητων πολιτειών, τον Φεβρουάριο του 1972, με το βραβείο καλύτερου ξένου μυθιστορήματος, σε μετάφραση Κατρίν Λερούβρ και Χρύσας Προκοπάκη.

ΤΟ 2017 ΕΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

                                                  

                             Φωτό: Yani Kayakoparan

Το 2017 ανακηρύχτηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως έτος  προστασίας τη ιεότητος της παιδικής ηλικίας.   Αυτό ανακοινώθηκε με την Πατριαρχική Απόδειξη με την ευκαιρία της εορτής της Γεννήσεως του Χριστού.

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ 

ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΙΣ 

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ 

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, 

ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ 

ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 

ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ 

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ 

"Χριστοῦ δ᾿ ἐνανθρώπησις, ἄλλη μοι πλάσις" .  

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ πεφιλημένα, 

Ὑμνοῦμεν καὶ δοξάζομεν τὸν ἐν Τριάδι Θεόν, τὸν ἀξιώσαντα ἡμᾶς καὶ ἐφέτος νὰ φθάσωμεν εἰς τὴν μεγάλην ἑορτὴν τῆς ἐν "Βηθλεὲμ τῇ μικρᾷ" κατὰ σάρκα Γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ Πατρός. 

Ἑορτάζει ἐν χαρᾷ πεπληρωμένῃ ἡ Ἁγία Ἐκκλησία, ἧς "σάρκα ἀνέλαβεν" ὁ Χριστὸς σαρκωθείς, καταστήσας αὐτὴν "κόσμον τοῦ κόσμου" . Σκιρτᾷ διὰ τὰς θείας εὐλογίας ὄχι μόνον σύνολον τὸ ἀνθρώπινον γένος, ἀλλὰ "πᾶσα ἡ κτίσις". "Τὰ σύμπαντα σήμερον χαρᾶς πληροῦνται˙ Χριστοῦ τεχθέντος ἐκ τῆς Παρθένου". 

Ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ "πρῶτον ἀκίνητον" τῶν Ἀρχαίων, ὁ Θεὸς ἡμῶν εἶναι καθ᾿ ἑαυτὸν κοινωνία ἀγάπης καὶ κινεῖται ἐν χρόνῳ ἀγαπητικῶς πρὸς τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸν κόσμον. "Ἐν τούτῳ ἐστὶν ἡ ἀγάπη, οὐχ ὅτι ἡμεῖς ἠγαπήσαμεν τὸν Θεόν, ἀλλ᾿ ὅτι αὐτὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς". 

Ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ Πατρός, ὁ ὁποῖος ἔδωκεν εἰς τὸν ἄνθρωπον τὸ "εἶναι", χαρίζεται εἰς αὐτὸν διὰ τῆς Ἐνανθρωπήσεώς Του τὸ "εὖ εἶναι". "Τοῦτό ἐστιν ἡμῖν ἡ πανήγυρις, τοῦτο ἑορτάζομεν σήμερον, ἐπιδημίαν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους, ἵνα πρὸς Θεὸν ἐκδημήσωμεν, ἢ ἐπανέλθωμεν..., ἵνα τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον ἀποθέμενοι τὸν νέον ἐνδυσώμεθα, καὶ ὥσπερ ἐν τῷ Ἀδὰμ ἀπεθάνομεν οὕτως ἐν τῷ Χριστῷ ζήσωμεν, Χριστῷ καὶ συγγεννώμενοι καὶ συσταυρούμενοι καὶ συνθαπτόμενοι καὶ συνανιστάμενοι" . Εἰς πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον εἶναι πλέον ἀνοικτὴ ἡ ὁδὸς τῆς κατὰ χάριν Θεώσεως. Ὅλοι εἴμεθα "Θεοῦ χωρητικοί". "Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ˙ πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ".

Δυστυχῶς, τὸ Εὐαγγέλιον τῶν Χριστουγέννων κηρύσσεται καὶ πάλιν εἰς ἕνα κόσμον, ὅπου ἠχεῖ ἡ κλαγγὴ τῶν ὅπλων, ὅπου ἀσκεῖται ἀπρόκλητος βία εἰς βάρος ἀτόμων καὶ λαῶν, ὅπου κυριαρχεῖ ἀνισότης καὶ κοινωνικὴ ἀδικία. Ἀφόρητος εἶναι ἡ κατάστασις εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται τὰ ἀναρίθμητα παιδία, θύματα πολεμικῶν συγκρούσεων, ἐκρύθμων καταστάσεων, ποικιλωνύμων ἐκμεταλλεύσεων, διωγμῶν καὶ διακρίσεων, πείνης, πενίας καὶ ἐπωδύνων στερήσεων. 

Κατὰ τὸν παρελθόντα Ἀπρίλιον εἴχομεν τὴν εὐκαιρίαν, μετὰ τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου καὶ τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος Ἱερωνύμου, νὰ διαπιστώσωμεν ἰδίοις ὄμμασιν ἐν Λέσβῳ τὰς περιπετείας τῶν προσφύγων καὶ τῶν μεταναστῶν καὶ ἰδίως τὰ ὀξέα προβλήματα τῶν ταλαιπωρημένων παιδίων, τῶν ἀθώων καὶ ἀνυπερασπίστων θυμάτων τῆς πολεμικῆς βίας, τῶν φυλετικῶν καὶ θρησκευτικῶν διακρίσεων καὶ τῆς ἀδικίας, ὁ ἀριθμὸς τῶν ὁποίων αὐξάνει συνεχῶς. 

Ἡ ἑορτὴ τοῦ νηπιάσαντος δι᾿ ἡμᾶς Λόγου τοῦ Θεοῦ, τοῦ παιδίου Χριστοῦ, τὸν ἀφανισμὸν τοῦ ὁποίου ζητεῖ ἡ κοσμικὴ ἐξουσία συμφώνως πρὸς τὸν Εὐαγγελιστὴν Ματθαῖον , εἶναι ὑπόμνησις καὶ κλῆσις νὰ μεριμνήσωμεν διὰ τὰ παιδία, νὰ προστατεύσωμεν τὰ εὐάλωτα αὐτὰ θύματα καὶ νὰ σεβασθῶμεν τὴν ἱερότητα τῆς παιδικῆς ἡλικίας. 

Τὰ παιδία καὶ αἱ εὐαίσθητοι ψυχαί των ἀπειλοῦνται βεβαίως καὶ εἰς τὰς χώρας τοῦ ἀνεπτυγμένου οἰκονομικῶς καὶ σταθερωτέρου πολιτικῶς κόσμου, ἀπὸ τὴν μεγάλην κρίσιν τοῦ γάμου καὶ τῆς οἰκογενείας, ἀπὸ ποικιλομόρφους παρεμβάσεις καὶ τὴν ἄσκησιν σωματικῆς καὶ ψυχικῆς βίας. Ἀλλοιώνεται ἡ παιδικὴ ψυχὴ ἐκ τῆς καταλυτικῆς ἐπιρροῆς τῶν ἠλεκτρονικῶν μέσων καὶ ἰδίως τῆς τηλεοράσεως καὶ τοῦ διαδικτύου εἰς τὴν ζωήν των καὶ ἀπὸ τὴν ριζικὴν ἀλλαγὴν τοῦ ἐπικοινωνιακοῦ περιβάλλοντος. Ὁ ἄκρατος οἰκονομισμὸς τὰ μετατρέπει ἐνωρὶς εἰς καταναλωτὰς καὶ ὁ εὐδαιμονισμὸς ἐξαφανίζει ταχύτατα τὴν παιδικὴν ἀθωότητα. 

Ἐν ὄψει τῶν κινδύνων αὐτῶν ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀπευθυνθεῖσα "μετ᾿ ἰδιαιτέρας ἀγάπης καὶ στοργῆς" πρὸς τὰ παιδία καὶ τοὺς νέους, ἀναφέρει ἐν τῇ Ἐγκυκλίῳ αὐτῆς τὰ ἑξῆς: "Μέσα εἰς τὸν κυκεῶνα τῶν ἀλληλοαναιρουμένων ὁρισμῶν τῆς ταυτότητος τῆς παιδικῆς ἡλικίας, ἡ ἁγιωτάτη ἡμῶν Ἐκκλησία προβάλλει τὰ Κυριακὰ λόγια, "ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν" καὶ τὸ "ὅς ἐὰν μὴ δέξηται τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ὡς παιδίον, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς αὐτήν" , ὡς καὶ ὅσα ἀναφέρει ὁ Σωτὴρ ἡμῶν δι᾿ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι "κωλύουν" τὰ παιδία νὰ Τὸν πλησιάσουν καὶ δι᾿ ὅσους τὰ "σκανδαλίζουν". 

Τὸ μυστήριον τῶν Χριστουγέννων συμπυκνοῦται εἰς τοὺς λόγους τοῦ Κοντακίου τῆς ἑορτῆς "Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός". Ὁ Θεὸς Λόγος ὡς παιδίον καὶ τὸ παιδίον ὡς Θεὸς ἀποκαλύπτεται εἰς ἀνθρώπους μὲ "καθαρὰν καρδίαν" καὶ μὲ τὴν ἁπλότητα τοῦ παιδίου. Τὰ παιδία κατανοοῦν ἀληθείας, τὰς ὁποίας "οἱ σοφοὶ καὶ οἱ συνετοὶ" ἀδυνατοῦν νὰ προσεγγίσουν. "Ἀπὸ παιδιὰ καὶ μόνον φτιάχνεις Ἱεροσόλυμα", σημειώνει ὁ Ἐλύτης εἰς τὸ "Ἐκ τοῦ πλησίον". 

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ, 

Ἀπευθύνομεν ἔκκλησιν πρὸς πάντας, νὰ σέβωνται τὴν ταυτότητα καὶ τὴν ἱερότητα τῆς παιδικῆς ἡλικίας. Ἐνώπιον τῆς παγκοσμίου προσφυγικῆς κρίσεως, ἡ ὁποία θίγει κατ᾿ ἐξοχὴν τὰ δικαιώματα τῶν παιδίων, ἐνώπιον τῆς μάστιγος τῆς παιδικῆς θνησιμότητος, τῆς πείνης, τῆς παιδικῆς ἐργασίας, τῶν σωματικῶν κακώσεων καὶ τῆς ψυχολογικῆς βίας, ἀλλὰ καὶ τῶν κινδύνων ἀλλοιώσεως τῆς παιδικῆς ψυχῆς λόγῳ τῆς ἀνεξελέγκτου ἐκθέσεώς των εἰς τὴν ἐπιρροὴν τῶν συγχρόνων ἠλεκτρονικῶν μέσων ἐπικοινωνίας καὶ τῆς καθυποτάξεως αὐτῶν εἰς τὸν καταναλωτισμόν, ἀνακηρύσσομεν τὸ 2017 Ἔτος προστασίας τῆς ἱερότητος τῆς παιδικῆς ἡλικίας, καλοῦντες πάντας νὰ ἀναγνωρίζουν καὶ νὰ σέβωνται τὰ δικαιώματα καὶ τὴν ἀκεραιότητα τῶν παιδίων. 

Ὅπως τονίζεται εἰς ἕτερον σπουδαῖον κείμενον τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὸν λόγον αὐτῆς, δὲν ἀποβλέπει πρωτίστως «εἰς τὸ νὰ κρίνῃ καὶ νὰ καταδικάσῃ τὸν κόσμον» , ἀλλὰ εἰς τὸ νὰ προσφέρῃ εἰς αὐτὸν ὡς ὁδηγὸν τὸ Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τὴν ἐλπίδα καὶ βεβαιότητα ὅτι τὸ κακόν, ὑπὸ οἱανδήποτε μορφήν, δὲν ἔχει τὸν τελευταῖον λόγον εἰς τὴν ἱστορίαν καὶ δὲν πρέπει νὰ ἀφεθῇ νὰ κατευθύνῃ τὴν πορείαν της». 

Προσκυνοῦντες ἐν ταπεινώσει καὶ κατανύξει τὸν Σωτῆρα ἡμῶν, ὅστις ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἐξ ὕψους, καὶ ἀνυμνοῦντες ᾄσμασιν ἐνθέοις τὸ μέγεθος τῆς περὶ ἡμᾶς θείας Οἰκονομίας, κλίνοντες τὸ γόνυ ἐνώπιον τῆς βρεφοκρατούσης Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπευθύνομεν ἐκ τοῦ ἀκοιμήτου Φαναρίου τὸν ἑόρτιον χαιρετισμὸν «Χριστὸς γεννᾶται˙ δοξάσατε. Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν˙ ἀπαντήσατε» πρὸς τὰ μακρὰν καὶ τὰ ἐγγὺς τέκνα τῆς Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας καὶ ἀποστέλλομεν πρὸς αὐτὰ τὰς πατρικὰς εὐχὰς καὶ τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐλογίαν. 

«Ἐνδυναμούμενοι ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» , ἂς ἀγωνισθῶμεν ἅπαντες ἐν ὁμοψυχίᾳ, ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς καινῆς ἐν Ἐκκλησίᾳ ζωῆς, τηροῦντες ὅσα ἐνετείλατο ἡμῖν ὁ Κύριος, ὁ ὢν μεθ᾿ ἡμῶν «πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» .

Χριστούγεννα ‚βις΄ 

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως 

διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

ΟΙ ΠΕΡΙ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΗ ΤΑΣΟΥ ΤΖΙΩΝΗ

Του Α. ΒΙΚΕΤΟΥ

Ένα εμπεριστατωμένο άρθρο – ανάλυση  του πρέσβη της Δημοκρατίας στην Ρώμη, Τάσου Τζιωνή, για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ενόψει και  των διαπραγματεύσεων στην Γενεύη,  προκάλεσε την δυσφορία ορισμένων στο προεδρικό και στον ΔΗΣΥ , με αποτέλεσμα την διάχυση «πληροφοριών» στον τύπο ότι «δεν πρόκειται να ασχοληθούν στο Προεδρικό με τις δηλώσεις του πρεσβευτή της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Ρώμη, Τάσου Τζιωνή, αφού (σ.σ: στο προεδρικό)  ασχολούνται με την ουσία και μόνο». Υποστηρίζεται ότι ο πρέσβης «κατηγόρησε τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι ταυτίζεται με την τουρκική θέση περί ¨εκλιπούσας¨ Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι  προσπάθησε να υποστηρίξει πως «η συμφωνία που ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε στο δείπνο με τον Ακιντζί, την 1η Δεκεμβρίου, εξυπηρετεί την τουρκική θέση και επιδίωξη».

Επειδή γνωρίζω τον πρέσβη Τάσο Τζιωνή από τα πρώτα του βήματα στο Υπουργείο Εξωτερικών , έχω την εκτίμηση ότι ουδέποτε θα διανοείτο να παίξει πολιτικά παίγνια και πολύ περισσότερο να εξυπηρετήσει « πολιτικά συμφέροντα όσων έχουν κατά νου να πλήξουν την κυβέρνηση». Διαφεύγει από ορισμένους επικριτές του πρέσβη ότι είναι άνθρωπος ακέραιου χαρακτήρα και ήθους , από τα πιο άξια στελέχη του ΥΠΕΞ και ότι , ενώ χειρίστηκε πολλά και ευαίσθητα θέματα, τόσο επί εποχής Κληρίδη , όσο και των διαδόχων του ΟΥΔΕΠΟΤΕ διέρρευσε προς τον τύπο απόρρητα έγγραφα για να αποκτήσει την εύνοια πολιτικών ή μέσων ενημέρωσης. Για να μην αναφερθώ εκτενώς στην προσφορά του, θα σημειώσω μόνο ότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ οφείλεται σε αυτόν. Ανεξάρτητα των απόψεων του οι ξένοι συνάδελφοι του, ακόμη και υπουργοί Εξωτερικών,  αναγνωρίζουν την ευθυκρισία, τις ικανότητες του και το γεγονός ότι είναι δεινός διαπραγματευτής. Με αφορμή το πρόσφατο άρθρο προσάπτεται στον πρέσβη Τάσο Τζιωνή το γεγονός ότι ήταν από τους στενότερους συνεργάτες του Τάσσου Παπαδόπουλου,  πριν και μετά το δημοψήφισμα του 2004.

Μέλημα του Τάσου Τζιωνή είναι να κάνει στο ακέραιο την δουλειά του και όχι η προσωπική προβολή και ανέλιξη. Επειδή έχω προσωπική πείρα, αυτά τα απεχθάνεται , όπως «ο διάβολος το λιβάνι». Άλλοι αλλάζουν απόψεις και θέσεις «κατά που φυσά ο άνεμος» για να είναι αρεστοί στην εκάστοτε ηγεσία.

Ίσως αυτοί , που σήμερα κατηγορούν τον πρέσβη , ο οποίος είχε βρεθεί για βδομάδες στο στόχαστρο του ΑΚΕΛ για μια συνέντευξη του στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» το 2005 , να μην γνωρίζουν , όπως έχω ακούσει από το ΥΠΕΞ, την εκτίμηση , την οποία είχε ο πρόεδρος Αναστασιάδης στην αρχή της θητείας του , στις απόψεις του Τάσου Τζιωνή. Αν αυτό ισχύει, άραγε τί άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα;

Προσωπικά δεν συμφωνώ πλήρως με πολλές από τις απόψεις του πρέσβη, αλλά , αν  αποτελεί «ατόπημα» ότι ο κ. Τζιωνής διατύπωσε εγγράφως προσωπικές απόψεις και σκέψεις , συνυπολογίζοντας και το όποιο κόστος μπορεί να έχει από την ενέργεια του αυτή, δεν ήταν άραγε μέγιστο λάθος η διαρροή προς τον τύπο άτυπου  σημειώματος για εσωτερική και μόνο χρήση  στενού συνεργάτη και μέλους της διαπραγματευτικής ομάδας του προέδρου Αναστασιάδη; Και όμως ο συνεργάτης αυτός, ο οποίος διατύπωνε διαφωνίες για χειρισμούς στις διαπραγματεύσεις, απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του προέδρου, ενώ ουδεμία έρευνα έγινε για την διαρροή του εμπιστευτικού εγγράφου. Γιατί  , λοιπόν, «δύο μέτρα και δύο σταθμά»;

Ο Τάσος Τζιωνής στο άρθρο του κάνει μια ανάλυση της παρούσας φάσης του Κυπριακού με βάση συγκεκριμένα στοιχεία και δηλώσεις του κ. Άϊντα, ο οποίος, δεν είναι μυστικό,  πλειστάκις έχει προκαλέσει την μήνιν του προέδρου Αναστασιάδη. Επίσης , ο Τ. Τζιωνής  επισημαίνει κάποιους κινδύνους, που ενδεχομένως να προκύψουν στην Γενεύη και τους οποίους η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να είναι εγκαίρως πανέτοιμη να αντιμετωπίσει. Κυρίως , θα πρέπει να έχει  συγκεκριμένο σχέδιο  για το πώς θα αντιμετωπίσει ένα ενδεχόμενο ναυάγιο από τουρκική υπαιτιότητα.

Εξάλλου, γιατί να απορρίψουμε την άποψη ότι ο πρέσβης με τα όσα έγραψε ενισχύει την διαπραγματευτική θέση του προέδρου;

Όσοι διαφωνούν με τις απόψεις του Τάσου Τζιωνή οφείλουν να του απαντήσουν νηφάλια με τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Έτσι , προάγεται ο δημόσιος διάλογος και η ενότητα. Όχι με αφορισμούς και  δαιμονοποίηση της αντίθετης άποψης. Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο οι διαφορετικές, σύμφωνα με ορισμένους ,  απόψεις του πρέσβη Τάσου Τζωνή , έστω και δημόσια διατυπωμένες , θα έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτές από τον πρόεδρο Αναστασιάδη. Αν ο πρόεδρος παραμένει συνεπής στις δεσμεύσεις του – και δεν έχω λόγω να αμφιβάλλω πριν δω το τελικό αποτέλεσμα- δεν πρέπει να ακούει μόνο αυτούς , που του «χαΐδεύουν» τα αυτιά. Αυτή είναι η εσχάτη πλάνη για έναν ηγέτη, ο οποίος μάλιστα έχει να διαχειριστεί το μέλλον της πατρίδας του.  

Εκτιμώ ότι ο Τάσος Τζιωνής δεν έγραψε το συγκεκριμένο άρθρο για να προκαλέσει προβλήματα στον πρόεδρο και «ντόρο» γύρω από το όνομα του, αλλά γιατί θεώρησε καθήκον , λόγω της θέσεως και της πολύχρονης ενασχόλησης του με το Κυπριακό να εκφραστεί δημοσίως. Επίσης, αντιλαμβάνομαι ότι για το θέμα , έστω και από την Ρώμη, κ. Τζιωνής, επειδή πραγματικά ενδιαφέρεται για το Κυπριακό,   θα πρέπει να έχει στείλει αρκετά υπηρεσιακά σημειώματα στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Θα ήταν ενδιαφέρον να πουν οι παραλήπτες των σημειωμάτων , αν και πόσο τα έλαβαν υπόψη και τί του απάντησαν.

Επιπλέον, φρονώ ότι είναι καθήκον και ηθική υποχρέωση  ενός ανώτατου κρατικού λειτουργού να διατυπώνει ευθαρσώς και ενυπογράφως την άποψη του πάνω σε θέματα ζωτικής σημασίας. Περί αυτού υπάρχει και σχετική νομολογία των κυπριακών , αλλά και των διεθνών δικαστηρίων. Ας μην επικαλούνται, λοιπόν, ορισμένοι ότι δεν μπορούν  να γίνονται δημόσιες τοποθετήσεις, «οι οποίες στο τέλος της ημέρας εξυπηρετούν μόνο πολιτικά συμφέροντα, όσων έχουν κατά νου να πλήξουν την κυβέρνηση».

Τέλος, οι επικριτές , ας θυμηθούν την ρήση του Βολταίρου: «Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου ακόμη, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες όσα πρεσβεύεις»!

Τα μαρτυρικά Χριστούγεννα του 1974 και τα ήθη και έθιμα του Δωδεκαημέρου

Γενικό Δελτίο

TYPE	TITLE	DATE	SOURCE	CITY, COUNTRY	WORDS	LANGUAGE
	EΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ-Κύπρος: Τα μαρτυρικά Χριστούγεννα του 1974 και τα ήθη και έθιμα του Δωδεκαημέρου	23/12/2016 12:11	ΑΠΕ-ΜΠΕ του ανταποκριτή μας Α. Βικέτου	Λευκωσία, Cyprus	2445	Greek

Item Number: 17431803

   

Πριν δούμε τα έθιμα του Δωδεκαημέρου στην Κύπρο, που με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, να ξεθωριάζουν, είναι χρήσιμο να αναφερθούμε σε κάποια Χριστούγεννα, που έχουν χαραχθεί ανεξίτηλα στην συλλογική μνήμη των Κυπρίων τις δεκαετίες 1960-1974.

Τα Χριστούγεννα του 1974 και η Πρωτοχρονιά του 1975, βρήκαν τους Ελληνοκύπριους να βιώνουν ένα μαρτύριο. Περίπου 200.000 ήταν οι εκτοπισμένοι και η πλειοψηφία τους ζούσε μέσα σε αντίσκηνα. Περίπου 2.000 οικογένειες αναζητούσαν αγαπημένα τους πρόσωπα, που ήταν αγνοούμενα. Πολλές οικογένειες θρηνούσαν για τους νεκρούς τους, ενώ στο κατεχόμενο τμήμα ζούσαν τότε χιλιάδες εγκλωβισμένοι. Τα παιδιά έκλαιγαν, γιατί οι γονείς τους δεν είχαν τη δυνατότητα να τους προσφέρουν το πιο ευτελές δώρο. Ακόμη και τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στους προσφυγικούς καταυλισμούς ήταν φτωχά στο στόλισμά τους.

                                 Από το αρχείο του  Γραφείου Τύπου της κυπριακής κυβέρνησης

Ομάδα δημοσιογράφων της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» βρέθηκε για ρεπορτάζ στον προσφυγικό καταυλισμό του Στροβόλου στην Λευκωσία. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, τη στιγμή που οι δημοσιογράφοι έφευγαν από τον καταυλισμό άκουσαν μια αγορίστικη φωνή «Θείε, θείε…». Όταν κοίταξαν πίσω είδαν ένα πεντάχρονο να τρέχει λαχανιασμένο. Τον ρώτησαν τι θέλει και ο μικρός τους απάντησε με μια φωνή γεμάτη ζεστασιά και μια καθαρή ματιά: «Θείε να φέρεις και της αρφής (αδελφής ) μου δώρο». Το 1974 ο Χριστός στην Κύπρο γεννήθηκε σε ένα παγωμένο αντίσκηνο. Να θυμίζει έτσι με κάποιο τρόπο και την γέννησή του 20 αιώνες προηγουμένως. Όπως εκείνος γεννήθηκε σε ένα στάβλο στην Βηθλεέμ έτσι και το 1974 στην Κύπρο τα παιδιά της προσφυγιάς στόλιζαν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα τους έξω από τα αντίσκηνα.

Την χρονιά εκείνη το χριστουγεννιάτικο δέντρο του δήμου Λευκωσίας δεν στολίστηκε για να θυμίζει ότι η Κύπρος θρηνεί.

Η ανατολή του 1975 βρίσκει την Κύπρο απέραντο νεκροταφείο. Μια από τις πιο συγκινητικές φωτογραφίες της εποχής είναι αυτή που δείχνει ένα μικρό παιδί μπροστά από ένα τάφο. Η λεζάντα έγραφε: «Για το παιδάκι της φωτογραφίας δεν υπάρχουν χαρές γιορταστικές. Ούτε δώρα και παιχνίδια. Γι’ αυτό το παιδί δεν ήρθε ο Άγιος Βασίλης. Το 1975 το βρίσκει βουβό με ένα μάτσο λουλούδια πάνω από ένα τάφο».

ΘΥΜΙΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΡΙΖΟΚΑΡΠΑΣΟ

Η Νάσα Παταπίου, ερευνήτρια στο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, η οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε στο κατεχόμενο τμήμα του κατεχόμενου από το 1974 Ριζοκαρπάσου, στν χερσόνησο της Καρπασίας, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως μονίμως της είναι αξέχαστα όλα τα Χριστούγεννα, που πέρασε στην παιδική και εφηβική της ηλικία, στη γενέτειρά της , την ακριτική κωμόπολη Ριζοκαρπάσου. «Τώρα, πλέον, οι μνήμες αυτές είναι ένα κρυστάλλινο όνειρο, που δυστυχώς είναι αδύνατο να ξαναζήσω, όχι μόνον γιατί πλέον δεν είμαι παιδί, ούτε έφηβη, αλλά και για όσα επακολούθησαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974», λέει. Τα Χριστούγεννα τότε στο ακριτικό Ριζοκάρπασο, σ’ εκείνη την ηλικία είναι και παραμένουν αξέχαστα για πολλούς λόγους, σημειώνει: «Για παράδειγμα, το χριστουγεννιάτικο δένδρο ήταν φρεσκοκομμένο από το γειτονικό δάσος, γι’ αυτό μύριζε αειθαλές πεύκο ή κυπαρίσσι. Η φωτιά στο τζάκι είχε πραγματική θαλπωρή όχι μόνο για τη ζεστασιά που προσέφερε, όχι μόνο γιατί μοσχομύριζε ξύλο ελιάς ή αορατιάς, αλλά και γιατί κοντά στην εστία απολαμβάναμε τα μαγευτικά παραμύθια της μητέρας μας, ή τις ιστορίες των καλικαντζάρων και των εξαποδώ, που μας ταξίδευαν σε άλλους κόσμους μαγευτικούς, ακόμη και όταν οι δράκοι και τα τελώνια των διηγήσεων αυτών μάς προκαλούσαν απειλή και φόβο. Αλλά και η ευφυής ιδέα του πατέρα να μας διαβάζει διηγήματα του Παπαδιαμάντη, κοντά στο τζάκι, κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων, ακόμη και όταν τότε παιδιά κάποιες λέξεις δεν τις κατανοούσαμε -και φυσικά με υπομονή μας τις εξηγούσε- αντιλαμβανόμασταν όμως το μεγαλείο της γραφής του, που μας δημιουργούσε φωταψίες παραστατικών εικόνων…».

«Αλήθεια», συνεχίζει με νοσταλγία η κ. Παταπίου, «ποιος θα μπορέσει να μας δώσει ή να μας προσφέρει τη γεύση και το άρωμα από τα χριστουγεννιάτικα “μιλλωμένα” ριζοκαρπασίτικα κουλούρια, τα καμωμένα με νόστιμο αλεύρι από ντόπιο σιτάρι, με μυζήθρα μοσχοβολιστή, βούτυρο και γάλα αιγινό, από ζώα που γεύονταν την πλούσια χλωρίδα της ευλογημένης ριζοκαρπασίτικης γης; Μαζί με τα άλλα αρώματα για την παρασκευή των “μιλλωμένων κουλουριών”, όπως κανέλα, γλυκάνισο, μέχλεπι, μαστίχα και τα πιο πάνω αγνά υλικά, ήταν και ο φούρνος που πύρωνε με ελιά, αορατιά ή σχινιά και το άρωμα και η γεύση των μιλλωμένων κουλουριών πολλαπλασιαζόταν σε ύψιστο βαθμό, και γι’ αυτό η γεύση και το άρωμά τους κατακλύζει τη μνήμη μας και παραμένει αενάως και άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γιορτή των Χριστουγέννων. Το ίδιο και οι γεννόπιττές μας, οι στολισμένες με σταφίδες. Και τι ωραία λέξη γεννόπιττες, αντί χριστόψωμα, μια λέξη πιο ουσιαστική αφού παρασκευάζονται για τη γιορτή της γέννησης του Χριστού. Οι παραδοσιακές μας μιλλόπιττες με χοιρινό λίπος παρασκευάζονταν με ιδιαίτερη τέχνη και άνοιγαν φύλλα-φύλλα, τηγανητές, και συνοδεύονταν με ζάχαρη ή με μέλι… Ήταν το κατ’ εξοχήν γλύκισμα των Χριστουγέννων σε όλα τα νοικοκυριά του Ριζοκαρπάσου».

Και αφού η γεύση και η όσφρηση είναι μνήμη -ας θυμηθούμε εδώ τον Marcel Proust- ή τουλάχιστον είναι αισθήσεις που ενεργοποιούν αστραπιαία τη μνήμη και συνδέονται με το γαστριμαργικό μας ένστικτο, δεν θα ήταν, σημειώνει, «φαντάζομαι κολάσιμο αμάρτημα να πούμε πως και αυτά τα εύγευστα λουκάνικα της ριζοκαρπασίτικης συνταγής, από γουρούνι τροφαντό και οικόσιτο, είναι και αυτά επιπρόσθετα σπάραγμα ή μωσαϊκό γευστικής εικόνας από τα Χριστούγεννα, που ζήσαμε στο Ριζοκάρπασο. Απαραίτητη προϋπόθεση της ριζοκαρπασίτικης συνταγής για τα λουκάνικα είναι οι μυρωδάτοι σκίνοι» . Σύμφωνα με την κ. Νάσα Παταπίου «υπήρχαν όμως και άλλες εικόνες-μνήμες από το Ριζοκάρπασο, κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων. Αναφέρει σχετικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Κοντά στο τζάκι, εκτός από τα λουκάνικα και τα βάζα με το χοιρινό λίπος, ήταν και τα βάζα με τα γλυκά του κουταλιού της εποχής, όπως κυδώνι ή σύκο βαζανάτο με αμύγδαλο. Στον τοίχο της κουζίνας από τα κοτσάνια κρέμονταν ρόδια και γινωμένα κυδώνια. Στις αποθήκες υπήρχαν καρπούζια με κερωμένα τα κοτσάνια τους, για να διατηρηθούν και να προσφερθούν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, ως σπάνιο φρούτο τότε στη χειμερινή περίοδο. Στα ανθοδοχεία μοσχοβολούσαν ήμερα ματσικόριδα από τους κήπους του κάθε σπιτιού. Στοιχηματίζω ότι από τους αγρούς του Ριζοκαρπάσου είχαν συλλεχθεί και έφυγαν για τη Γαλλία, στις αρχές του 18ου αιώνα, οι πεντακόσιοι βολβοί ματσικόριδα, για να εμπλουτίσουν ως μοναδικά και με εξαίσιο άρωμα τους εκεί βασιλικούς κήπους!».

Η Νάσα Παταπίου, πριν από τον εκτοπισμό της από το Ριζοκάρπασο, αξιώθηκε να δει και να κρατήσει την εικόνα της Μαρίας, με τα γαλάζια μάτια και το ροδαλό πρόσωπο, «της πιο γνήσιας Ριζοκαρπασίτισσας, που δεν αποχωρίστηκε ποτέ την εθνική παραδοσιακή ενδυμασία του Ριζοκαρπάσου, τη σαγιά. Κάθε Χριστούγεννα, αν και σε προχωρημένη ηλικία φορούσε την καλή της σαγιά την πλουμιστή, με το μεταξωτό βρατζί και το πουκάμισο και με το μαντήλι στη μέση και στο κεφάλι και περνούσε το κατώφλι της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας για το Πάσκαν των γεννών… Υπήρξε, πράγματι, πιστή έως θανάτου φορέας της καρπασιακής παραδόσεως…».

Γι’ αυτό, λοιπόν η Νάσα Παταπίου, παραφράζοντας τον Κάλβο, λέει: «Χαιρέτωσαν τα ένδοξα Παρίσια/ Ωραίο και μοναδικό το Ριζοκάρπασο/ με κυριεύει…».

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Σήμερα Χριστούγεννα του 2016 πολλά έχουν αλλάξει, τόσο στις πόλεις, όσο και στην ύπαιθρο. Ωστόσο, σε πείσμα των καιρών και της τεχνολογικής προόδου, κάποιοι στα χωριά προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανά τα ήθη και έθιμα και γενικότερα την παράδοση του δωδεκαημέρου, που ορίζεται χρονικά από την παραμονή των Χριστουγέννων και λήγει ανήμερα των Φώτων.

Οι γυναίκες στα χωριά και ορισμένες στις πόλεις, που σε πείσμα των καιρών, μένουν πιστές στην παράδοση αρχίζουν τις προετοιμασίες με το καθάρισμα του σπιτιού. Καιρό πριν στολίζουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο και όλο το σπίτι για να μπουν πιο εύκολα στο πνεύμα των εορτών. Τα παιδιά λένε τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι. Σήμερα η πλειοψηφία καταφεύγει στα ζαχαροπλαστεία για να προμηθευτεί γλυκά, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα, το «Christmas cake» και τα σταυροκούλουρα. Η παράδοση λέει ότι κάθε νοικοκυρά πρέπει να φτιάξεις μόνη τα γλυκά για να μυρίσει το σπίτι Χριστούγεννα.

Την παραμονή της γιορτής οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τη γέμιση της γαλοπούλας. Την επόμενη μέρα μετά τη Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων, σε οικογενειακή ατμόσφαιρα, γύρω από το τραπέζι απολαμβάνουν όλοι μαζί το ζεστό τραχανά ή τη σούπα αυγολέμονο με κοτόπουλο. Και μέχρι το μεσημέρι η σούβλα χοιρινό και αρνί θα ’ναι έτοιμη μαζί με πολλά άλλα παραδοσιακά φαγητά.

Όλοι περιμένουν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά για να πάρουν δώρα και να συναντηθούν με αγαπημένα τους πρόσωπα, ανταλλάσσοντας ευχές.

Ακόμη και σήμερα στις πόλεις οικογένειες με μικρά παιδιά ετοιμάζουν το δείπνο του Άγιου Βασίλη και τον περιμένουν την Πρωτοχρονιά να έρθει και να τους επισκεφτεί, βάζοντας τα δώρα κάτω από το δέντρο και αφήνοντας πίσω του ψίχουλα από τα κουλουράκια.

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι νοικοκυρές παρασκευάζουν τη βασιλόπιτα και βάζουν μέσα νόμισμα για τον τυχερό της χρονιάς.

Την παραμονή των Φώτων οι νοικοκυρές φτιάχνουν «ξεροτίανα» λουκάνικα και λουκουμάδες. Σύμφωνα με το έθιμο ρίχνουν τα «ξεροτίανα» πάνω στη στέγη του σπιτιού για να φύγουν οι καλικάντζαροι, τα πνεύματα που κυκλοφορούν τις νύχτες για να κλέψουν, φωνάζοντας «τιτσίν τιτσίν λουκάνικο μασσαίρι μαυρομάνικο να φάτε τζιαι να φύετε».

Κατά την ημέρα των Φώτων διατηρείται το έθιμο της «πουλουστρίνας», τα παιδιά ζητούν από τους δικούς τους λεφτά για να τους ευχηθούν λέγοντας τους «Καλημέρα και τα Φώτα και την πουλουστρίνα πρώτα».

Ανήμερα των Θεοφανείων (Φώτων) στο τέλος της Θείας Λειτουργίας τελείται ο Μέγας Αγιασμός και στη συνέχεια στις παράλιες πόλεις γίνεται ο καθαγιασμός των υδάτων με τη ρίψη του Τιμίου Σταυρού στη θάλασσα ή στα ποτάμια και τις λίμνες. Πολλοί νέοι βουτάνε στα κρύα νερά για να βρουν τον Σταυρό και να λάβουν ξεχωριστή ευλογία. Αξέχαστα θα μείνουν τα Θεοφάνεια του 1974 στην κατεχόμενη σήμερα Αμμόχωστο, όπου της Θείας Λειτουργίας και του Αγιασμού προέστη ο τότε πρόεδρος της Κύπρου, αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’.

ΤΟ ΕΔΕΣΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ

Τα εδέσματα του Δωδεκαημέρου στην Κύπρο είναι πολλά και ενδιαφέροντα. Η κ. Φλωρεντία Κυθραιώτου, η οποία κάνει έρευνες για την διατροφή ως γαστρονομικό και κοινωνιολογικό φαινόμενο στην Κύπρο και τον ευρύτερο πολιτισμικό της χώρο, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, κάνει πρώτα αναφορά στο πανάρχαιο έθιμο της σφαγής του οικόσιτου χοίρου.

Τις μέρες αυτές σε όλα σχεδόν τα χωριά της Κύπρου, κάθε νοικοκύρης έσφαζε το χοίρο της αυλής. Ο χοίρος ήταν σπιτίσιος, καλοταϊσμένος με αλεσμένο κριθάρι ανακατεμένο με ορρό γάλακτος (ό,τι έμενε από την τυροκόμηση), φρούτα, τραγανά βαλανίδια αν υπήρχαν στην περιοχή, τις φλούδες της πατάτας και τα αποφάγια, τα υπόλοιπα δηλαδή του οικογενειακού φαγητού.

Το μοσχαναθρεμμένο χοιρίδιο τις παραμονές των Χριστουγέννων ήταν ροδαλό, ελαφρά υπέρβαρο, μέχρι και 150 κιλά, αλλά με νοστιμότατο κρέας που δεν έχει τίποτε να κάνει με το κρέας, που σήμερα ονομάζουμε χοιρινό. Η σφαγή του χοίρου, αναφέρει, «είναι συνήθεια που ανάγεται στα αρχαία χρόνια και στις ιερές τελετές των αρχαίων μας προγόνων». Στη νεοελληνική παράδοση η σφαγή και η κοπή του χοίρου, σύμφωνα με την κ. Κυθραιώτου, «συμβόλιζε τον εξαγνισμό του σπιτιού και της οικογένειας από το κακό». Πέρα όμως από τα λαογραφικά και τα τελετουργικά υπάρχει και κάτι άλλο πολύ συναρπαστικό: ολόκληρο το ζώο αξιοποιούνταν στο έπακρο, τίποτε δεν πεταγόταν. Από το κεφάλι φτιαχνόταν η ζαλατίνα, απ’ το κρέας τα παστά, τα κουμνιαστά, τα λουκάνικα, οι λούντζες και τα χοιρομέρια. Το λίπος όπου ήταν παχύ, κοβόταν, αλατιζόταν, πασπαλιζόταν με βότανα ή μπαχαρικά και γινόταν παστό. Με το λαρδί του χοίρου μαγείρευαν πολλά απλά και ταπεινά φαγητά της καθημερινότητας και τα έκαναν νοστιμότερα. Όπως το πιλάφι-πουργούρι που έτρωγαν στο θέρος οι θεριστάδες, που μαγειρευόταν με λαρδί και εθεωρείτο νοστιμότατο έδεσμα. Ή ακόμα έφτιαχαν τις τιτσιρίδες που ήταν μικρά κομμάτια λίπους καβουρδισμένα που ήταν ας πούμε το ποπ κορν της εποχής. Ο οικόσιτος αυτός χοίρος μαζί με το αρνί της Λαμπρής, ή τα πουλερικά της αυλής, αν υπήρχαν, ήταν όλο κι όλο το κρέας της χρονιάς.

Μια από τις ποιο ενδιαφέρουσες παρασκευές, που ευτυχώς ακόμη μας συγκινούν, παρότι έχουμε ξεχάσει την ανάγκη συντήρησης της τροφής, είναι τα λουκάνικα.

Καπνιστά, παραγεμισμένα με φρέσκο ψιλοκομμένο κρασάτο χοιρινό ή με μοσχάρι (παστουρμάς), πικάντικα με την προσθήκη μπαχαρικών και μυριστικών, όπως πιπέρι, κόλιαντρο, σπόρους από σχίνο, λεπτά ή παχουλά, ζουμερά ή στεγνά, τα λουκάνικα αναμφισβήτητα είναι η πρωταγωνιστική λιχουδιά του εορταστικού δωδεκαημέρου. Ακόμη και οι καλικάντζαροι τα λάτρευαν: «Τιτσί - τιτσί λουκάνικο, κομμάτι ξεροτήανο, να φάμε τζαι να φύουμε…». Σήμερα πρέπει να είστε πολύ τυχεροί για να βρείτε χωριάτικα λουκάνικα χωρίς την προσθήκη συντηρητικών.

H σημερινή βασιλόπιτα συνδέεται άμεσα με τον Άγιο, που η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά κατά την πρώτη μέρα του χρόνου: τον ασκητικό Άγιο Βασίλειο, επίσκοπο Καισαρείας. Το μοίρασμα της πίτας γίνεται για το καλό της χρονιάς και την καλή τύχη του σπιτιού.

Στην Κύπρο, λέει η κ. Κυθραιώτου, μαζί με τις «γεννόπιττες», τα εορταστικά δηλαδή ψωμιά των Χριστουγέννων, που με τόση τέχνη έφτιαχναν οι νοικοκυρές και είχαν ως κεντρικό σύμβολο το σταυρό, ζύμωναν από το ίδιο ζυμάρι τη μεγάλη πίτα για την Πρωτοχρονιά. Η πίτα αυτή ήταν γνωστή στα χωριά ως βασιλόπιτα, «Βασίλης» ή «Άη Βασίλης» και σε μερικά χωριά της Πάφου «βασιλόπουλλα». Στην πίτα έμπαινε πάντοτε και το νόμισμα, που θα αναδείκνυε τον τυχερό της χρονιάς.

                                  

                                   

                                  Κυπριακή γεννόπιτα ( Αρχείο: Φλωρεντίας Κυθραιώτου)

Στα πιο πολλά χωριά συνήθιζαν να κάνουν ένα ανθρωπάκι από ζυμάρι, ομοίωμα του Αγίου Βασιλείου, που το τοποθετούσαν πάνω ή δίπλα στην πίτα. Συνήθως, τα «βασιλούθκια» τα έδιναν στα παιδιά την πρώτη μέρα του χρόνου.

Η περίοδος του Δωδεκαημέρου, σημειώνει η ίδια ερευνήτρια, είναι ιδιαίτερα πλούσια σε έθιμα και παραδόσεις που σχετίζονται με το ψωμί.

Τα ψωμιά του Δωδεκαημέρου στην Πάφο είναι οι «γεννόπουλλες ή γεννόπιτες, οι βασιλόπουλλες ή βασιλόπιτες», και τα κουλούρια με διάφορα σχήματα και ονομασίες, όλα τυλιγμένα σε σησάμι —γι’ αυτό και ονομάζονται σησαμωτά. Τα διάφορα αυτά είδη εορταστικών άρτων έχουν ως βασικό στοιχείο το ότι φέρουν το σημείο του σταυρού, σε διάφορα μεγέθη και μορφές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις διακοσμούνται και με μοτίβα από τη φύση και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Τα κουλούρια που φέρουν τα σχήμα του σταυρού και φτιάχνονταν και το Πάσχα ονομάζονται και σταυροκούλουρα.

Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗ ΧΑΜΠΗ

Μιλήσαμε πιο πάνω για το έθιμο, σύμφωνα με το οποίο, στα χωριά οι νοικοκυρές την παραμονή των Φώτων φτιάχνουν «ξεροτίανα», λουκάνικα και λουκουμάδες, που τα ρίχνουν πάνω στη στέγη του σπιτιού για να φύγουν οι καλικάντζαροι, τα πνεύματα που κυκλοφορούν τις νύχτες για να κλέψουν.

Την ιστορία με τους καλικαντζάρους στην Κύπρο αποτυπώνει με την γραφίδα και την εικονογράφησή του ο σπουδαίος Κύπριος χαράκτης, Χαμπής Τσαγγάρης, στο δίτομο έργο του «Οι καλικάντζαροι τζαι το παιξίμιν».

Βραβευμένος σε διεθνείς εκθέσεις ο Χαμπής Τσαγγάρης, διευθυντής σχολής χαρακτικής, έχει παρουσιάσει αξιόλογα έργα. Ένα από αυτά είναι«Η Ανεράιδα» σε κείμενο του Βασίλη Μιχαηλίδη (1999). Στα βιβλία του συνδυάζει τις γραφικές τέχνες και τη χαρακτική, σύμφωνα με συγκεκριμένα οράματα που προέρχονται από το βάθος των παραδόσεων και των ορισμών του κυπριακού λαϊκού πολιτισμού. Οι «Καλικάντζαροί» του είναι το προϊόν μιας πολύχρονης έρευνας και της στέρεης μελέτης των λαϊκών θρύλων. Αυτό που κάνει ακόμη ιδιαίτερα τα βιβλία του Χαμπή είναι ότι κατέχει άριστα την κυπριακή τοπολαλιά.

                                    

                                                 Έργο του χαράκτη Χαμπή Τσαγκάρη

Οι δύο τόμοι του έργου «Οι καλικάντζαροι τζαι το παιξίμιν» περιέχουν συνολικά 72 ιστορίες με τα ζωηρά όντα, σε παιγνιώδεις σκηνές και κινήσεις, χιουμοριστικές και όσο επιτρέπει ο σεβασμός του καλλιτέχνη προς την προσωπικότητά τους περιπαικτικές ακόμη και σε «δραματικές» και επίφοβες στιγμές τους.

   

© ANA-MPA SA. Intellectual rights and copyright are the sole property of the ANA-MPA and are allocated to the Agency's subscribers for specific uses only.

ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΟΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ "Istos"

«Icon Hunter» (Η Κυνηγός των Εικόνων)

Γενικό Δελτίο

TYPE	TITLE	DATE	SOURCE	CITY, COUNTRY	WORDS	LANGUAGE
	Κύπρος: "Η Κυνηγός των Εικόνων" - Το βιβλίο της εκτοπισμένης από την Αμμόχωστο Τασούλας Χατζητοφή για τον επαναπατρισμό της πολιτιστικής κληρονομιάς	22/12/2016 22:07	ΑΠΕ-ΜΠΕ του ανταποκριτή μας Α. Βικέτου	Λευκωσία, Cyprus	436	Greek

Item Number: 17431122

   

Στα χρόνια της εφηβείας το 1974, η Τασούλα Χατζητοφή εκτοπίζεται, λόγω της τουρκικής εισβολής, από την αγαπημένη της Αμμόχωστο.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στη Χάγη, διακρίνεται ως επιτυχημένη επιχειρηματίας. Ωστόσο, αυτό που την πονά είναι η σύληση, μετά το 1974, της πολιτιστικής κληρονομιάς στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Αρχίζει έναν τιτάνιο αγώνα για τον επαναπατρισμό κειμηλίων. Η Τ. Χατζητοφή καταφέρνει με τη βοήθεια της γερμανικής αστυνομίας, της Εκκλησίας και της Νομικής Υπηρεσίας της Κύπρου να παγιδεύσει στο Μόναχο τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο, Αϊντίν Ντικμέν.

                      

Το ημερολόγιο, που κράτησε από τον πολύχρονο αγώνα της κυκλοφορεί σε βιβλίο με τίτλο «Icon Hunter» (Η Κυνηγός των Εικόνων) από τον εκδοτικό οίκο Pegasus στις ΗΠΑ και προπωλείται από τον ιστότοπο της Amazon.com.

Το βιβλίο θεωρείται από τον ίδιο τον εκδοτικό οίκο «μοναδικό στο είδος του, γιατί για πρώτη φορά γράφεται από μια συγγραφέα, η οποία είναι την ίδια στιγμή και πρόσφυγας και μετανάστης. Οπότε το βιβλίο δεν αποτελεί απλώς καταγραφή μιας ακόμα πολιτιστικής καταστροφής. Πρόκειται για τη βιωματική εμπειρία μιας ¨Icon Hunter¨ σε αναζήτησης της ταυτότητας της». «Μιας γυναίκας», σημειώνει ο εκδοτικός οίκος, «που έχασε τα πάντα και αγωνίζεται με θρησκευτική ευλάβεια να εντοπίσει και να επανατοποθετήσει τις εικόνες πίσω στο εικονοστάσι της ζωής της. Να επαναφέρει πίσω την κάθε ψηφίδα που χάθηκε από το ψηφιδωτό του είναι της».

Η αγγλική έκδοση του βιβλίου ήδη βρίσκεται στον ιστότοπο της Amazon και προπωλείται για το 2017 με χιλιάδες μέχρι στιγμής παραγγελίες από κάθε γωνιά του κόσμου. Το βιβλίο θα μεταφραστεί στα ελληνικά, στα τουρκικά και σε άλλες γλώσσες.

                                                 Η Τ . Χατζητοφή αριστερά στην φωτογραφία

                                                       

Το περιεχόμενο του βιβλίου έχει ως αφορμή την Κύπρο και τη σύληση της πολιτιστικής της κληρονομίας. Ο αγώνας της Τασούλας Χατζητοφή δόθηκε για τον επαναπατρισμό των ψηφιδωτών της Κανακαριάς, αλλά και άλλων συληθέντων θησαυρών της Κύπρου και συνεχίζεται μέχρι και την επιστροφή του τελευταίου. Στην πορεία το παράδειγμα της Κύπρου μετουσιώθηκε σε παγκόσμιο αγώνα για τη σύληση της κληρονομιάς όλων των λαών, που ο πόλεμος σαρώνει τις χώρες τους. Στην πορεία η κ. Τασούλα Χατζητοφή ίδρυσε το «Walk of Truth» και σε συνεργασία με την Ιντερπόλ συμμετέχει στους «Cultural Crime Watchers» με στόχο τον εντοπισμό όλων των κλοπιμαίων θησαυρών και τον επαναπατρισμό τους. Η Τασούλα Χατζητοφή θεωρεί ότι το βιβλίο της, «The Icon Hunter» (Η Κυνηγός των Εικόνων) αποτελεί «ένα δώρο στα 65 εκατ. πρόσφυγες σε ολόκληρο τον κόσμο, ένα δώρο σε κάθε μετανάστη που παλεύει να ενσωματωθεί στη νέα χώρα εγκατάστασης του, σε κάθε άνθρωπο και γυναίκα που παλεύει από κάθε πόστο που κατέχει για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν για τον αγώνα που καταβάλλει παγκοσμίως το «Walk Of Truth».

  

© ANA-MPA SA. Intellectual rights and copyright are the sole property of the ANA-MPA and are allocated to the Agency's subscribers for specific uses only.

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΙΑΚΟ

 

 Σας τα μεταφέρω, όπως ακριβώς λέχθηκαν. Χθες, 21.12.2016 ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ , Έσπεν Άϊντα, μετά την συνάντηση με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, απαντώντας σε ερώτηση,πότε θα αποστείλουν τα ΗΕ προσκλήσεις προς όσους θα παρευρεθούν στη διάσκεψη, παρέπεμψε στη δήλωση της 1ης Δεκεμβρίου. «Αυτοί που ξέρουμε ότι θα είναι εκεί είναι οι εγγυήτριες δυνάμεις και η Ε. Ε», είπε.

Λίγο μετά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος , Νίκος Χροιστοδουλίδης, αναφερόμενος στο ίδιο θέμα είπε ότι «το θέμα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ξεκαθαρισμένο. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα συμβαλλόμενο μέρος σε μια διεθνή συνθήκη που θα συζητηθεί στη Γενεύη και δεν μπορεί να είναι απούσα. Και θα πρέπει επιτέλους, να μην εισαγάγουμε αυτό στον δημόσιο διάλογο, να μην αμφισβητούμε από μόνοι μας την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο τρόπος που θα εκπροσωπηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κάτι το οποίο μελετούμε, το πώς διασφαλίζεται καλύτερα η εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το αν θα είναι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα θέμα το οποίο είναι εκτός συζήτησης, έχει τελειώσει».

Σε ερώτηση εάν έχει στείλει προσκλήσεις ο ΓΓ του ΟΗΕ, ο Εκπρόσωπος είπε «να αναμένουμε να δούμε για τις προσκλήσεις. Εκείνο που έχει σημασία είναι να δούμε τί θα γίνει εκείνη την ημέρα. Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την παρουσία της ΕΕ εκεί, στο υψηλότερο δυνατόν επίπεδο, υπάρχει και σχετική αναφορά στα Συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ την ίδια στιγμή είναι σημαντικό ότι υπάρχει αυτή η επιθυμία από τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας» . Επίσης, πρόσθεσε:

«Η θέση μας, η επιμονή μας για την ανάγκη παρουσίας της ΕΕ και των πέντε Μονίμων Μελών - δεν συζητώ για την Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό είναι δεδομένο - δεν αποσκοπεί στο να εξυπηρετήσει επικοινωνιακούς λόγους ή επικοινωνιακές σκοπιμότητες. Εμείς, θεωρούμε ότι σε αυτή την κρίσιμη φάση που βρισκόμαστε τόσο η ΕΕ όσο και το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορούν να έχουν προστιθέμενη αξία στην προσπάθεια που γίνεται, για να έχουμε ένα πετυχημένο αποτέλεσμα. Άρα, αν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προσεγγίζουν τη συνάντηση στη Γενεύη μέσα από την ίδια σκοπιά, δηλαδή να καταλήξουμε σε ένα πετυχημένο αποτέλεσμα, αν αυτό είναι το ζητούμενο όλων, δεν υπάρχει λόγος μη παρουσίας είτε της ΕΕ είτε των πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας». Θυμίζω ότι πριν λίγες μέρες ο ‘Αϊντα σε συνέντευξη στο ΡΙΚ και στην συνάδελφο, Στέλλα Μκιχαήλ, είχε δηλώσει ότι στην διάσκεψη «θα συμμετέχουν «οι δύο ηγέτες» εκπροσωπώντας τους «ΕΚ» και τους «ΤΚ»,   καθώς και οι τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις (δηλαδή 2+3) και όποιος άλλος συμφωνήσουν τα Μέρη να προσκληθεί» . Επίσης , σημείωσε ότι  οι «2+3» της « Διάσκεψης» θα εξοπλιστούν με «τέσσερις πένες» - οι 3 θα ανήκουν στις 3 εγγυήτριες δυνάμεις - προκειμένου να υπογράψουν τις Συνθήκες που θα αλλάξουν (τροποποιήσουν ή καταργήσουν) τις 3 Συνθήκες του 1960».

Τα συμπεράσματα για το τι τελικά θα γίνει τα αφήνω στην κρίση σας.

Και κάτι ακόμη: Μιλώντας την περασμένη βδομάδα στην Πόλη με πρόσωπο , που θεωρώ ότι διαβάζει «πίσω από τις γραμμές» , μου είπε ότι ο Ερντογάν για να κάνει κίνηση στην Μόρφου θα ζητήσει ως αντάλλαγμα την εκ περιτροπής προεδρία , και μάλιστα χωρίς διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο, και οπωσδήποτε τουρκικές εγγυήσεις για την τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία.

 

Ιερώνυμος: Το καράβι βουλιάζει και δεν θα γλιτώσει ο αφεντικός, ο αξιωματικός, ούτε και ο μούτσο

«Κανείς δυνάστης δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την Εκκλησία. Ορισμένοι κάνουν πολιτική εις βάρος της Εκκλησίας. Όλοι έχουμε παιδικές αρρώστιες και ιδεοληψίες, αλλά δεν είναι καιρός για τέτοια. Το καράβι βουλιάζει και αν βουλιάξει δεν θα γλιτώσει ούτε ο αφεντικός, ούτε ο αξιωματικός, ούτε ο μούτσος». Αυτά τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος κατά την συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς της Βουλής με θέμα: «Ο ρόλος της Εκκλησίας στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας του Ελληνισμού της Διασποράς». Σε όσους μάλιστα υποστηρίζουν τον διαχωρισμό Κράτους – Εκκλησίας απάντησε πως «Έχουμε ανάγκη συνεργασίας και όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού»… Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, σε άλλο σημείο του λόγου του εμφατικά ρώτησε: «Ποιός διερωτήθηκε πώς μπορεί η Εκκλησία να ταΐζει 53.000 ανθρώπους μόνο στην αρχιεπισκοπή; Πώς μπορούμε να κρατάμε τόσες χιλιάδες ανθρώπους με φάρμακα ή να στηρίζουμε τους φοιτητές με διαμονή;» Κάλεσε τους βουλευτές να πραγματοποιηθεί ακόμη μία κοινή συνεδρίαση, κατά την οποία θα παρουσιαστεί το έργο της Εκκλησίας, για να μάθει και η Ομογένεια πώς αξιοποιείται η προσφορά της. Διότι, «Μπορούμε να δούμε πώς κινείται όλο αυτό το έργο. Θα πάρουμε στοιχεία ποιοι μας βοήθησαν και μας βοηθάνε να αντιμετωπιστεί ο όγκος υποχρεώσεων. Οι ομογενείς με ένα δολάριο βοηθούν. Η Ομογένεια στέλνει τον ιδρώτα τον κόπο της και βοηθά. Και πρέπει να τους δείξουμε ότι δεν πάει στράφι ο κόπος τους», είπε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, έκανε λόγο για την εκκλησιαστική περιουσία και τα δεκάδες οικόπεδα που έχουν απαλλοτριωθεί – δεσμευθεί από το Δημόσιο και εξήγησε ότι πρότασή του είναι πως οι ρόλοι μεταξύ Εκκλησίας – Κράτους πρέπει να είναι «διακριτοί αλλά καθαροί, που δεν θα βαραίνουν από τη μια πλευρά και όταν υπάρχει ανάγκη να υπάρχει απαραίτητη συνεργασία». Σχετικά με τις θέσεις περί χωρισμού Εκκλησίας – Κράτους, επισήμανε πως «η Εκκλησία δεν έχει τέτοια φράση στην ποιμαντική της, γιατί δεν διώχνει. Όποιος θέλει φεύγει μόνος του. Αν θέλεις, πάρε τα πραγματάκια σου και πήγαινε στο καλό. Εμείς δεν διώχνουμε και δεν διαγράφουμε κανέναν και αν θέλει να γυρίσει, εδώ είμαστε να τον αγκαλιάσουμε. Δεν υπάρχει για εμάς χωρισμός. Δεν υπάρχει τέτοια ορολογία ποιμαντική», συμπλήρωσε. Αρχικά, στην προσφώνησή του αναφέρθηκε «Στον ενοποιητικό ρόλο που επιτελεί διαχρονικά η Εκκλησία μας, εντός και εκτός των εδαφικών συνόρων του ελληνικού κράτους», ενώ εξέφρασε ότι περιποιεί ιδιαίτερη τιμή προς το πρόσωπό του και «εν τω προσώπω μου προς την Εκκλησία μας το γεγονός ότι η πρόσκληση αυτή προέκυψε κατόπιν ομοφώνου αποφάσεως των βουλευτών – μελών της Επιτροπής, οι οποίοι εκπροσωπούν όλες ανεξαιρέτως τις κοινοβουλευτικές πτέρυγες». Ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος υπογράμμισε ότι «Η εκκλησία μας, ως γνήσιος θεματοφύλακας τόσο της πνευματικής όσο και της γλωσσικής -και ευρύτερης πολιτιστικής- μας κληρονομιάς, μέσα στον πανανθρώπινο προσανατολισμό της, λειτουργεί συγχρόνως ως εγγυητής και της ενότητας, αλλά και της ιδιοπροσωπίας της εθνικής μας ταυτότητας στην οικουμενική προοπτική μιας ευμετάβλητης παγκοσμιότητας. Μιας ενότητας και μιας ιδιοπροσωπίας, που μέσα στην πορεία της ιστορίας του Γένους μας αγωνίζεται διαχρονικά να κραταιούται και συχνά να θαυματουργεί και μάλιστα, ενίοτε μέσα σε αντίξοες χωροχρονικά συνθήκες». Σε αυτό το σημείο του λόγου του, επισήμανε ότι «το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτής της αισιόδοξης δυναμικής της εθνικής μας ταυτότητας αποτελεί ασφαλώς ο Ελληνισμός της διασποράς, ο οποίος έχοντας ως κεντρικό σημείο αναφοράς του την Εκκλησία και με εφόδια την πίστη, την γλώσσα και τις παραδόσεις των πατέρων του, έχει κατορθώσει όχι απλώς να επιβιώσει, αλλά και να μεγαλουργήσει και υλικά και πνευματικά». Μάλιστα, παρέπεμψε στην ομιλία του μητροπολίτη Ιωαννίνων Μάξιμου, η οποία ακολούθησε, ο οποίος τυγχάνει τέκνο του Ελληνισμού της Διασποράς. Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Μάξιμος, στη συνέχεια, μίλησε για την ομογένεια και τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, ενώ συμπληρωματικά αναφέρθηκε στις μητροπόλεις του εξωτερικού και στην προσφορά τους στην διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και της ελληνικής γλώσσας, με αναφορά στις υποδομές, τις σχολές και το έργο τους. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Επιτροπής Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης ευχαρίστησε τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο για την αποδοχή της πρόσκλησης, ενώ τόνισε ότι η παρουσία του για πρώτη φορά στο Κοινοβούλιο, «στις εργασίες της δικής μας Επιτροπής ενισχύει και ενδυναμώνει τις προσπάθειές μας». Εν συνεχεία, καλωσόρισε τον μητροπολίτη Ιωαννίνων Μάξιμο, «γνήσιο τέκνο της ελληνικής ομογένειας, γεννημένο στο Λεβερκούζεν της Γερμανίας, ιερέα στον ορθόδοξο ναό της Στουτγκάρδης, ο οποίος στη διάρκεια της εικοσαετούς παραμονής του στην Γερμανία μετείχε σε ειδικά προγράμματα για μετανάστες και ανέπτυξε σπουδαίο έργο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, με ανθρωπιά και αλληλεγγύη». Επιπλέον, καλωσόρισε τον πρωτοσύγκελο της Αρχιεπισκοπής Συμεών Βολιώτη. Ο Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι «διαρκές ζητούμενο αποτελεί η ενότητα του Ελληνισμού. Σε κάθε δύσκολη στροφή της ιστορίας μας η ελκτική δύναμη της σχέσης του εθνικού κέντρου με την ελληνική διασπορά μεγιστοποιείται, όταν η ενότητα στο εσωτερικό μας, η εθνική και κοινωνική μας συνοχή, μεγιστοποιούνται και καταξιώνονται». Μάλιστα, τόνισε πως «Όταν είμαστε ενωμένοι στο εσωτερικό μας, οι απόδημοι έρχονται πιο κοντά μας, η διχόνοια και οι στείρες αντιπαραθέσεις τους αποθαρρύνουν, τους απομακρύνουν». Τέλος, επισήμανε ότι «οφείλουμε να διατηρούμε άσβεστη τη μνήμη του εθνικού χρέους στην ελληνική διασπορά και να αναγνωρίζουμε αυτό το χρέος ″λόγω και έργω”».

ΠΗΓΗ : Ελένη Μαχαίρα, ΑΠΕ-ΜΠΕ Αθήνα,